Hỏi: Bác sĩ cho em hỏi dạo gần đây ai cũng bảo cổ em sưng to hơn bình thường, hơn nữa em cũng để ý thấy một bên mắt hình như có lồi hơn, như vậy có phải em bị bệnh lý tuyến giáp không? Xét nghiệm máu có phát hiện được bệnh bướu cổ không ạ? (Trần Khánh Hà – TP. Hải Phòng)

Trả lời: Chào Khánh Hà. Cảm ơn em đã gửi câu hỏi đến Tasscare. Hãy theo dõi những gì được đề cập ngay sau đây để có câu trả lời cho mình em nhé!

1. Những điều cần biết về bệnh bướu cổ

Bệnh bướu cổ là gì

Bệnh bướu cổ (basedow) là bệnh cường giáp cho thấy chức năng hormone tuyến yên suy giảm. Bệnh này rất hay tái phát sau một đợt điều trị dài bằng thuốc tây. Nam giới có khuynh hướng khó điều trị hơn vì có biểu hiện nặng hơn, phản ứng với thuốc kém hơn và dễ tái phát hơn so với nữ giới. Nguyên do là ngoài việc khác nhau về nội tiết tố, cánh mày râu thường lao lực hơn, sinh hoạt kém điều độ hơn nhưng lại hút thuốc lá, bia rượu nhiều hơn.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh bướu cổ

– Do thiếu hụt Iot trong cơ thể: Chế độ ăn uống hàng ngày thiếu Iot là nguyên nhân dẫn đến tình trạng bướu cổ hình thành.

– Rối loạn bẩm sinh trong sinh tổng hợp hormon giáp

– Giới tính cũng là một trong những yếu tố để đánh giá khả năng mắc bệnh bướu cổ. Thường ở phụ nữ dễ bị rối loạn tuyến giáp hơn ở nam giới, khả năng phát triển bướu giáp cao hơn. Nhưng thông thường nữ giới sẽ dễ điều trị bệnh bướu giáp hơn nam giới.

– Nguyên nhân có thể do sử dụng một số loại thuốc như: thuốc kháng giáp tổng hợp, thuốc kháng virus, thuốc tim amiodarone, muối Lithium,… hoặc ăn nhiều thức ăn gây ức chế tổng hợp hooc môn giáp như cải bắp, bông cải xanh, súp lơ,…

– Do phơi nhiễm bức xạ: Nếu người bệnh đã có điều trị phóng xạ cổ, vùng ngực đã tiếp xúc với bức xạ thì nguy cơ mắc bệnh bướu cổ rất cao

– Những vấn đề về tuyến giáp cũng có khả năng xảy ra cao đối với phụ nữ mang thai và thời kỳ mãn kinh.

Hình ảnh chụp u tuyến giáp

Biểu hiện của bệnh bướu cổ

Biểu hiện thường thấy của bệnh là tóc tơ mỏng, lồi mắt, cổ to hơn bình thường, có hiện tượng nhói tim (như lên cơn hen suyễn), sụt cân nhanh, khó thở, khó nuốt, thấy khó ngủ, ngoài ra còn thấy tay run, không làm việc được.

Bướu cổ dù lành tính hay ác tính đều nguy hiểm như nhau nên ngay khi phát hiện những triệu chứng trên em chớ xem thường. Theo như em mô tả, em có đến 2 dấu hiệu bị bướu cổ. Em nên sắp xếp thời gian đi khám bác sĩ để được tư vấn cụ thể nhé!

Thường thì để chẩn đoán chính xác em có bị bướu cổ không, bác sĩ sẽ làm các xét nghiệm tuyến giáp thông thường bao gồm siêu âm tuyến giáp để kiểm tra kích thước tuyến, đồng thời kết hợp với xét nghiệm máu để định lượng hormone tuyến giáp, từ đó đưa ra kết luận.

2. Xét nghiệm chức năng tuyến giáp để chẩn đoán bướu cổ

Chức năng giáp không chỉ ảnh hưởng bởi tuyến giáp mà còn bởi tuyến yên – là một tuyến sản xuất ra ra hormone kích thích tuyến giáp gọi là TSH. Việc sản xuất TSH quy định lượng hormone T3 ( Triiodothyronine) và T4 ( Thyroxine) do tuyến giáp tiết ra. Mối liên hệ này có thể cho biết tuyến giáp hoạt động tốt như thế nào và điều gì có thể ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp.

Xét nghiệm chức năng tuyến giáp thường được thực hiện để tìm hiểu xem tuyến giáp hoạt động tốt hay không. Điều này chủ yếu để chẩn đoán suy giáp (hypothyroidism) và cường giáp (hyperthyroidism).

Xét nghiệm chức năng tuyến giáp cũng có thể được thực hiện để:

• Theo dõi điều trị bằng thuốc thay thế chức năng tuyến giáp cho những bệnh nhân suy giáp: dựa vào TSH, bác sĩ còn có thể tiên đoán bệnh bướu cổ sẽ ổn định hay tái phát sau khi điều trị. Nếu TSH vẫn ở mức thấp liên tục sau những lần xét nghiệm tuyến giáp, điều đó chứng tỏ thuốc không đáp ứng và bệnh dễ tái phát sau khi ngưng thuốc.
• Kiểm tra chức năng tuyến giáp ở những người đang được điều trị cường giáp.
• Sàng lọc trẻ sơ sinh đối với các bệnh di truyền có liên quan đến bệnh do tuyến giáp.

3. Các xét nghiệm chức năng tuyến giáp

Có nhiều loại xét nghiệm, tùy vào bác sĩ, triệu chứng, tiền sử gia đình, mức độ trầm trọng của chẩn đoán hay mức độ ổn định của bệnh lý, các xét nghiệm bao gồm:

3.1. Hormon kích thích tuyến giáp (TSH)

TSH là một hormone tuyến yên mang tín hiệu đến cho tuyến giáp. Nếu tuyến yên phát hiện có ít hormone tuyến giáp trong máu, nó sẽ sản xuất ra nhiều TSH, thúc đẩy tuyến giáp sản xuất ra nhiều hormone giáp. Khi tuyến yên phát hiện có quá nhiều hormone giáp, nó sẽ giảm sản xuất TSH, dẫn đến tuyến giáp cũng giảm sản xuất hormone giáp.

3.2. Thyronxine (T4)

T4 có vai trò như 1 hormone dự trữ. Bản thân T4 không có khả năng sản xuất năng lượng và vận chuyển oxy đến các tế bào. T4 phải trải qua một quá trình khử iode và khi đó T4 mất 1 nguyên tử iode và trở thành T3 (triiodothyronine). Xét nghiệm T4 toàn phần đo lường toàn bộ lượng thyroxine lưu hành trong máu. Xét nghiệm này đã được sử dụng nhiều năm để đo lường chức năng giáp. Tuy nhiên việc đo lường T4 toàn phần bị ảnh hưởng bởi lượng protein trong máu, vì protein này dễ có thể gắn kết T4 với hồng cầu biến T4 thành dạng hoạt động. 

Ngược lại, T4 tự do lại không bị ảnh hưởng bởi lượng protein trong máu và được xem là dạng hoạt hóa của thyroxine.

Nhiều nhà nội tiết học chỉ sử dụng kết quả xét nghiệm TSH trong việc chẩn đoán và kiểm soát bệnh lý tuyến giáp, không định kỳ kiểm tra lượng T4 toàn phần hay T4 tự do.

Tuy nhiên, nếu ta nghi ngờ 1 vấn đề tuyến giáp mới xuất hiện, các xét nghiệm này nên được làm cùng với TSH.

3.3. Triiodothyronine (T3)

T3 là hormone giáp dạng hoạt động, tạo ra từ T4. Xét nghiệm T3 toàn phần đo lường lượng Triiodothyronine lưu hành trong máu, bao gồm cả T3 gắn kết protein và không gắn kết protein. Chỉ có T3 gắn kết protein mới có khả năng vận chuyển oxy và năng lượng tới tế bào.

Xét nghiệm T3 tự do chỉ đo hàm lượng T3 gắn kết với protein và được xem là T3 ở dạng hoạt động.

T3 đảo ngược là T3 dạng không hoạt động, được sản xuất ra nhiều trong thời gian stress. Xét nghiệm RT3 (reverse T3) ít khi được bác sĩ cho chỉ định vì ít có ý nghĩa lâm sàng. Tuy nhiên, một số bác sĩ khác lại cho rằng RT3 là mấu chốt xác định tình trạng mất cân bằng hormone tuyến giáp so với những xét nghiệm khác.

Xét nghiệm u tuyến giáp

3.4. Kháng thể Thyroid peroxidase (TPOAb)

TPOAb là kháng thể do cơ thể sản xuất, vô tình tấn công và phá hủy các mô tuyến giáp khỏe mạnh. Kháng thể này chứng tỏ cơ thể mắc bệnh tự miễn tuyến giáp như bệnh VIÊM GIÁP HASHIMOTO hoặc GRAVE.

3.5. TSI (Globulin miễn dịch kích thích tuyến giáp)

TSI là kháng thể kích thích tuyến giáp tăng cường hoạt động và sản xuất quá mức lượng Hormone giáp vào máu.

3.6. Thyroglobulin (Tg)

Tg là một protein được sản xuất bởi tuyến giáp. Sự hiện diện của Tg trong máu là dấu chỉ mô tuyến vẫn còn sau phẫu thuật cắt giáp hoặc xạ trị liệu.

Xét nghiệm Tg có giá trị trên những bệnh nhân ung thư tuyến giáp, nhằm:

• Phát hiện tế bào ung thư còn sản xuất Tg nữa không so với trước khi điều trị ung thư.
• Xác định kết quả điều trị ung thư có khả quan hay không.
• Phát hiện tái phát ung thư sau điều trị.

3.7. Kháng thể Thyroglobulin (TgAb)

TgAb là kháng thể do cơ thể sản xuất đáp lại sự hiện diện của Thyroglobulin. Sự tăng tiết quá mức của Thyroglobulin là bất thường, nên sự sản xuất TgAb được xem như sự phòng vệ của cơ thể đối với sự tiển triển của bệnh lý tuyến giáp.

Ngay lúc này đây, hẳn em đã biết vai trò của xét nghiệm máu trong chẩn đoán bướu cổ cũng như biết mình nên làm gì. Hãy nhanh chân đi xét nghiệm tuyến giáp để có những chẩn đoán chính xác về bệnh bướu cổ và có phương pháp điều trị sớm nhé em!

Thân chào em!

Xem thêm:

• Xét nghiệm máu tầm soát ung thư dạ dày, có thể không
• Cách xem xét nghiệm máu
• Xét nghiệm suy thận
• Ý nghĩa xét nghiệm đông máu

*Xem thêm chi tiết về Dịch vụ Tầm soát bệnh lý Tuyến Giáp (Click here).

Để được tư vấn chi tiết, xin vui lòng gọi số Hotline của TassCare: 0909.080.168

Trung tâm xét nghiệm y khoa TassCare

227 Đường 9A, KDC Trung Sơn, Nam Sài Gòn, TP.HCM.