Hội chứng Cushing là bệnh lý rối loạn quá trình sản xuất hoóc-môn vỏ tuyến thượng thận gây gia tăng mãn tính hoóc-môn glucocorticoid và không kìm hãm được. Nguyên nhân thường gặp nhất là hội chứng Cushing do thuốc. Các nguyên nhân khác là do rối loạn chức năng đồi – yên, tuyến yên, bệnh lý tuyến thượng thận hoặc do sự tiết ACTH lạc chỗ. Bệnh nhân thường không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời do hiếm thấy các dấu hiệu lâm sàng rõ ràng, nên thường để lại những hậu quả nặng nề về thể chất và tinh thần, gây ra những biến chứng nguy hiểm cho tính mạng người bệnh.

Bệnh suy tuyến thượng thận là tình trạng tuyến thượng thận ngừng sản xuất các hoóc-môn quan trọng cần thiết cho các chức năng sống của cơ thể. Có hai loại chính là: suy thượng thận nguyên phát còn gọi là bệnh Addison và thứ phát. Bệnh gặp ở mọi độ tuổi và cả nam lẫn nữ. Các triệu chứng thường thấy như: mệt mỏi, sút cân, tụt huyết áp, đôi khi da bị sạm khi tiếp xúc với ánh sáng hoặc không…

Nồng độ Cortisol có trong máu và nước tiểu cung cấp nhiều thông tin có liên quan tới chức năng của vỏ thượng thận, qua đó có thể chẩn đoán hội chứng Cushing và suy thượng thận dựa vào phương pháp định lượng nồng độ Cortisol. Thông thường định lượng nồng độ cortisol máu để tách biệt giữa suy thượng thận tiên phát và thứ phát hoặc để chẩn đoán phân biệt hội chứng Cushing với suy thượng thận. Còn định lượng nồng độ cortisol trong nước tiểu nhằm phát hiện tình trạng cường chức năng tuyến thượng thận (test sàng lọc hội chứng Cushing), suy thượng thận muộn (bệnh Addison) và để theo dõi hiệu quả điều trị các tình trạng trên; ngoài ra còn hỗ trợ chẩn đoán các bất thường bẩm sinh hoặc mắc phải của 11 – hydroxy steroid dehydrogenase.

Khi thực hiện xét nghiệm định lượng nồng độ Cortisol, Bác sĩ thường chỉ định tiến hành lấy máu xét nghiệm vào các thời điểm 8h sáng và 20h vì đây là các thời điểm nồng độ cortisol máu thấp nhất trong nhịp ngày đêm. Còn mẫu nước tiểu được thu theo dạng 24h vào bình chứa có chất bảo quản.

Các chỉ số nồng độ Cortisol

• Chỉ số bình thường của nồng độ Cortisol trong  máu:

8h sáng đến 12h trưa: 5,0 – 25,0 µg/dL hay 138 – 690 nmol/L.

12h trưa đến 20h tối: 5,0 – 15,0 µg/dL hay 138 – 410 nmol/L.

20h tối đến 8h sáng: 0,0 – 10,0 µg/dL hay 0 – 276 nmol/L.

• Chỉ số bình thường của nồng độ Cortisol trong nước tiểu: 

10 – 100 ́g/24h hay 27,6 – 276 mmol/ngày.

Nam: < 60 ́g/24h hay 165,5 mmol/ngày.

Nữ: 45 ́g/ 24h hay 124 mmol/ngày.

Tại Trung tâm Xét nghiệm Y khoa TASS CARE, xét nghiệm Định lượng nồng độ Cortisol sẽ cho ra kết quả trong khoảng 8 – 16 giờ đồng hồ kể từ thời điểm xử lý mẫu và mức phí chỉ 160.000/lần xét nghiệm và có thể được áp dụng dịch vụ tại nhà khá tiện lợi cho bệnh nhân. Khi có các triệu chứng lạ, người bệnh cần liên hệ ngay với Bác sĩ để được tư vấn, thăm khám và đưa những chỉ định xét nghiệm phù hợp.