Xét nghiệm máu VS là xét nghiệm máu lắng. Đây là xét nghiệm máu đo độ lắng hồng cầu.  Xét nghiệm này thực hiện nhằm đo chiều cao cột hồng cầu lắng xuống (đơn vị là mm) của một thể tích máu đã được chống đông, đựng trong một ống nghiệm đặc biệt có chia vạch trong khoảng thời gian là 1h.

Xác định tốc độ lắng hồng cầu (VS) bằng cách đưa máu đã được chống đông vào trong một cột thẳng đứng và đánh giá chiều cao của cột huyết tương còn lại sau một giờ. Chiều cao được biểu thị ra mm và thể hiện tốc độ lắng hồng cầu sau 1h. Chiều cao kể trên có thể chịu tác động bởi số lượng hồng cầu và nồng độ protein  có trọng lượng phân tử cao có trong máu (như alpha 2 – globulin, gammaglobulin và fibrinogen) do sự thay đổi trong protein máu dẫn tới tình trạng kết tụ các hồng cầu. Các tế bào hồng cầu cũng bị kết tụ trong các tình trạng viêm và hoại tử khiến nó “lắng” nhanh hơn là khi các tế bào đứng riêng lẻ.

Xem thêm:

• Xét nghiệm chức năng gan
• Xét nghiệm máu bao nhiêu tiền

Ý nghĩa của xét nghiệm máu VS

VS là một xét nghiệm không chuyên biệt cho riêng bệnh nào. Thế nhưng, VS lại là một xét nghiệm được áp dụng để tầm soát trong rất nhiều bệnh. Xét nghiệm giúp phát hiện một cách sơ bộ nhưng không quá tốn kém tình trạng rối loạn sinh học liên quan với phản ứng viêm.

Đo tốc độ lắng máu là một xét nghiệm thực hiện để theo dõi một tình trạng viêm nhiễm hay theo dõi một bệnh lý ác tính nào đó: bệnh sốt thấp cấp, hoặc cơn nhồi máu cơ tim cấp. Khi gặp một số loại bệnh thì tình trạng VS có thể tăng và tăng mạnh hơn bình thường.

Tăng tốc độ lắng máu

Các nguyên nhân chính thường gặp là:

• Các nhiễm trùng do vi khuẩn
• Cấp tính (Vd: viêm phổi, viêm ruột thừa).
• Mạn tính (Vd: viêm nội tâm mạc nhiễm khuẩn, viêm xương, apxe, lao).
• Các bệnh lý khối u và ung thư (Vd: u lympho, đa u tủy xương).
• Các phản ứng viêm mạn tính (Vd: viêm hồi đại tràng chảy máu (bệnh Crohn]; viêm đa khớp mạn tính tiến triển, bệnh đau xơ cơ do thấp; bệnh Horton [viêm động mạch thái dương].
• Bệnh tự miễn (Vd: bệnh lupus ban đỏ hệ thống).
• Nhồi máu cơ tim cấp.
• Các nhiễm nấm hay ký sinh trùng (Vd: coccidiodomycosis).
• Thiếu máu nặng.​

​

Giảm tốc độ lắng máu

Các nguyên nhân chính thường gặp là:

• Suy tim xung huyết.
• Thiếu hụt yếu tố V.
• Giảm albumin máu.
• Bệnh đa hồng cầu tiên phát (polycythemia vera).
• Thiếu máu hồng cầu hình liềm.

Xét nghiệm máu VS còn có thể giúp phát hiện ra những bệnh lí mà triệu chứng lâm sàng khá mơ hồ, không rõ ràng.

Lợi ích của xét nghiệm đo tốc độ lắng máu

Xét nghiệm cho phép làm rõ hội chứng viêm mặc dù không chỉ dẫn chính xác nguồn gốc của hội chứng này. Vì vậy, tốc độ lắng hồng cầu là một xét nghiệm nhập song không đặc hiệu đối với các tình trạng viêm và hoại tử tổ chức. Xét nghiệm này được coi như một “tín hiệu báo động” chỉ dẫn sự hiện diện của hội chứng viêm.

Một giá trị tốc dộ lắng hồng cầu tăng rất cao có thể gặp trong: các trường hợp nhiễm trùng nhiễm trùng phổi và tiết niệu (chiếm 60% các trường hợp tăng tốc độ lắng hồng cầu); hội chứng viêm không do nhiễm trùng (chiếm 10% các trường hợp); bệnh lý ung thư (chiếm 15% các trường hợp) và các tổn thương hoại tử mô (chiếm khoảng 5% các trường hợp tăng tốc độ lắng hồng cầu).

Mức độ tăng tốc độ lắng hồng cầu thường độc lập với mức độ nặng của bệnh lý nguyên nhân.

Xét nghiệm cho phép theo dõi tiến triển của bệnh lý nguyên nhân đã được xác định (Vd: để theo dõi một nhiễm trùng được điều trị bằng kháng sinh hay bệnh tự miễn được điều trị bằng corticoid): Tình trạng giảm dần giá trị tốc độ lắng hồng cầu phản ánh tình trạng bệnh nguyên nhân của bệnh nhân đang được cải thiện và ngược lại.

Trong bệnh đau xơ cơ do thấp, theo dõi tốc độ lắng hồng cầu định kỳ giúp hướng dẫn cho nhân viên y tế quyết định liều prednisolon cần dùng để kiểm soát các triệu chứng cho bệnh nhân.

Mặt khác xét nghiệm VS thì thường xuyên được làm lại để giúp đánh giá bệnh tình trạng bệnh của bệnh nhân tiến triển hay thuyên giảm.