Đái tháo đường thai kỳ (tiểu đường thai kỳ) có thể gây nhiều biến cố cho cả mẹ lẫn con. Tuy nhiên, đái tháo đường thai kỳ mức độ nhẹ ảnh hưởng thế nào lên thai nhi và mẹ nhiều người vẫn chưa được hiểu rõ.

1. Đái tháo đường thai kỳ là gì?

Đái tháo đừơng thai kỳ còn được gọi là tình trạng rối loạn dung nạp đượng xảy ra trong thai kỳ. Khoảng  5% thai phụ gặp phải rối loạn này và thường gặp vào 3 tháng giữa của thai kỳ khi tình trạng lượng đường trong máu cao hơn mức bình thường. Bệnh thường xảy ra trong quá trình mang thai từ tuần thai 24 – 28. Nếu không được phát hiện sớm sẽ ảnh hưởng đến cả mẹ và con.

2. Nguyên nhân gây nên đái tháo đường thai kỳ

Bình thường, tụy có nhiệm vụ sản xuất ra insulin để điều hòa đường trong máu. Khi mang thai, các hormone của nhau thai làm rối loạn việc sản xuất insulin này dẫn đến tạng cần phải sản xuất nhiều insulin hơn.

Khi tụy không đảm bảo sản xuất đủ lượng insulin cần thiết cho cơ thể thì đường máu sẽ tăng cao và dẫn đến tình trạng đái tháo đường thai kỳ. Trong đó, thừa cân, béo phì, mẹ bầu lớn tuổi khi mang thai (trên 35 tuổi), gia đình hay bản thân có tiền sử bị đái tháo đường… là một trong những yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh đái tháo đường thai kỳ.

3. Dấu hiệu của bệnh đái tháo đường thai kỳ là gì?

Triệu chứng bệnh đái tháo đường thai kỳ thường không có biểu hiện rõ ràng, nhưng mẹ bầu sẽ gặp một số biểu hiện giống những người mắc bệnh đái tháo đường:

• Luôn cảm thấy khát nước và đi tiểu nhiều
• Khó lành các vết trầy xước, vết thương
• Vùng kín bị nấm men, ngứa ngáy, khó chịu…
• Sụt cân không rõ nguyên nhân
• Nước tiểu có nhiều kiến bâu …
• Cơ thể cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng và kiệt sức

4. Các xét nghiệm chẩn đoán và kiểm tra đái tháo đường thai kỳ

Xét nghiệm thử glucose

Xét nghiệm thử glucose là một xét nghiệm sàng lọc có tác dụng làm bước đệm để bác sĩ quyết định có cần thêm các kiểm tra khác hay không.

Với xét nghiệm này, mẹ bầu  được chỉ định uống hết 50g Glucose trong 5 phút và lấy máu ở ngón tay sau 1 giờ để xét nghiệm sự chuyển hóa đường của cơ thể.

Xét nghiệm dung nạp glucose

Khi kết quả xét nghiệm thử glucose dương tính, thai phụ sẽ được chỉ định thêm xét nghiệm dung nạp glucose. Đây là xét nghiệm giúp khẳng định chắc chắn tình trạng tiểu đường thai kỳ.

Xét nghiệm này được làm vào buổi sáng, khi thai phụ nhịn đói sau ăn từ 10 – 14 giờ. Lấy máu xét nghiệm đường huyết lúc đói, sau đó cho bệnh nhân uống 75g glucose trong 5 phút. Định lượng glucose huyết tại thời điểm 1 và 2 giờ sau khi uống nước đường. Nếu mẫu máu cho kết quả dương tính, thại phụ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ và được bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị bệnh.

5. Các câu hỏi thường gặp của đái tháo đường thai kỳ

Ảnh hưởng của đái tháo đường thai kỳ đối với mẹ là gì?

Các biến chứng thai kỳ thường gặp như tiền sản giật – sản giật cao gấp 4 lần so với người bình thường, nhiễm trùng, băng huyết sau sinh …

Khó sinh: Đường trong máu của mẹ cao tạo điều kiện cho thai phát triển quá mạnh gây thai to. Một số trường hợp có thể gây gãy xương do vai rộng hoặc tổn thương não trong quá trình sinh nở.

Sinh non, thai lưu, đa ối gây nguy hiểm đến mẹ và bé.

Đái tháo đường thai kỳ nguy hiểm cho trẻ như thế nào?

Các nguy cơ cho thai

• Các dị tật bẩm sinh: hay gặp là vô sọ, não úng thủy, các dị tật thần kinh, dị tật tim, không có hậu môn.
• Thai to gây khó khăn cho quá trình chuyển dạ.
• Đa ối cthường kết hợp với thai to.
• Thai chậm phát triển trong tử cung do sự kém tưới máu cho tử cung, rau thai.
• Thai chết lưu: nguyên nhân do dị tật bẩm sinh và kiểm soát đường máu kém.

Một số nguy cơ ở trẻ sơ sinh

• Hội chứng suy hô hấp cấp: con của những bệnh nhân không được kiểm sóat đường máu tốt có nguy cơ cao bị hội chứng suy hô hấp cấp.
• Hạ đường máu: Trẻ sơ sinh có thể bị hạ đường máu trong vòng 48 giờ đầu sau đẻ.
• Hạ canxi máu, tăng bilirubin máu
• Đa hồng cầu và ăn kém.

Bị đái tháo đường thai kỳ có sinh thường được không?

Trong quá trình mang thai, chế độ ăn uống phù hợp có thể kiểm soát được lượng đường trong cơ thể thì thai kỳ vẫn phát triển bình thường không ảnh hưởng đến việc sinh nở

Khi quyết định sinh thường hay sinh mổ còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố sản khoa. Khi mẹ bầu vào chuyển dạ, bác sĩ sẽ kiểm tra và dự đoán tình trạng sức khỏe của mẹ bầu để quyết định việc sinh thường hay sinh mổ.

Bị đái tháo đường thai kỳ nên ăn gì?

• Ăn sáng đầy đủ: Có thể thử bắt đầu ngày mới với ngũ cốc nguyên hạt, một quả trứng luộc và một hộp sữa chua
• Uống từ 6~8 ly nước trong ngày
• Mẹ bầu có thể ăn thoải mái các loại rau củ như rau diếp, rau cải, cần tây, súp lơ xanh, cà rốt…
• Thực phẩm giàu protein như thịt, trứng, đậu và các sản phẩm được chế biến từ sữa.
• Ăn thực phẩm có nhiều chất xơ: như ngũ cốc nguyên hạt, trái cây, rau xanh, đậu bắp…

Thai phụ bị đái tháo đường thai kỳ kiêng ăn gì?

• Hạn chế ăn các loại thực phẩm chứa nhiều carbonhydrat đơn như bánh mì, bánh ngọt, cơm trắng, xôi, nước ngọt, kẹo…

• Không nên ăn các thực phấm chứa chất béo bão hòa, có nguồn gốc từ thực vật như dầu oliu, dầu hướng dương, các loại hạt…

• Tránh ăn loại có chứa nhiều chất béo bão hòa như xúc xích, thịt xông khói.

Tất cả các sản phụ mắc đái tháo đường thai kỳ cần được điều trị tích cực nhằm kiểm soát tốt đường huyết trong suốt thời gian mang thai. Đồng thời, thai nhi cần được theo dõi thường xuyên để có thể phát hiện được các nguy cơ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai, từ đó các thầy thuốc có kế hoạch can thiệp kịp thời và hiệu quả nhất.