Công thức máu là chỉ định thường quy và đầu tay của bác sĩ mỗi khi chúng ta được cho xét nghiệm. Trong đó bạch cầu đơn nhân là một trong những chỉ số cần phải chú ý khi nhìn vào công thức máu. Vậy bạch cầu đơn nhân là gì? Tăng/giảm bạch cầu đơn nhân có ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe?

Bạch cầu và bạch cầu đơn nhân là gì?

Bạch cầu là một phần của hệ miễn dịch. Số lượng bạch cầu các loại trong một lít máu người lớn khỏe mạnh dao động từ 4 x 10^9/L tới 11 x 10^9/L, ngoài ra bạch cầu còn được tìm thấy với số lượng lớn trong các hạch, mạch bạch huyết, lách và các mô khác trong cơ thể.

Cơ thể con người bao gồm có 3 nhóm bạch cầu chính, được phân loại dựa vào nhiều các yếu tố khác nhau như về cấu trúc, hình dáng,…

• Bạch cầu đơn nhân: Bạch cầu đơn nhân trong máu khi trưởng thành có thể biệt hóa thành đại thực bào, tại các mô khác nhau của cơ thể.
• Tế bào lympho: Trong máu có ba loại lymphocyte: Tế bào B, tế bào T và các tế bào giết tự nhiên. Đây là các tế bào chuyên biệt của hệ miễn dịch và rất phổ biến trong hệ bạch huyết.
• Bạch cầu hạt: Có ba loại bạch cầu hạt là bạch cầu trung tính, bạch cầu ái kiềm và bạch cầu ái toan. Được phân loại dựa vào cấu trúc và cách bắt màu phẩm nhuộm là chủ yếu.

Bạch cầu đơn nhân là một tế bào bạch cầu có trong cơ thể của mỗi người. Đây là những tế bào máu có tác dụng bảo vệ cơ thể trước những tác nhân gây bệnh. Bạch cầu trong suốt không đóng một vai trò quan trọng và không thể thiếu trong đối với hệ miễn dịch.

Ngoại từ máu thì bạch cầu đơn nhân được tìm thấy số lượng lớn trong lách, các hạch, mạch bạch huyết và các mô khác trên cơ thể.

Bạch cầu đơn nhân tăng cao có sao không?

Bạch cầu đơn nhân giá trị trung bình: 2 – 2.5% ( 100 – 1000/ mm3 ).

Chỉ số bạch cầu đơn nhân trong xét nghiệm máu thường thay đổi tùy theo bệnh, bị ảnh hưởng bởi việc dùng thuốc và một số bệnh lý khác kèm theo trước khi thực hiện xét nghiệm. Tùy thuộc vào từng trường hợp mà bác sĩ kết luận chỉ số này tăng cao do bệnh gì, còn tùy thuộc vào các biểu hiện lâm sàng của bệnh nhân nữa.

Vì đơn nhân bào, chính là 1 loại tế bào bạch cầu nên khi kết quả xét nghiệm máu cho thấy phần trăm đơn nhân bào tăng nhẹ đơn độc. Nhưng tất cả các chỉ số khác đều bình thường, trong đó tính cả tổng số lượng bạch cầu, số lượng tuyệt đối của đơn nhân bào… Thì điều này chưa mang lại kết quả chuẩn xác, chưa báo hiệu bệnh lý bất thường, nên theo dõi thêm và có thể kiểm tra lại xét nghiệm máu khoảng 3-6 tháng sau. Tuy nhiên, nếu phần trăm đơn nhân bào tăng nhiều, số lượng tuyệt đối của đơn nhân bào cũng tăng thì là biểu hiện của bệnh lý. Đó có thể là do người bệnh đang gặp vấn đề về viêm nhiễm, bệnh lý tăng sinh của máu… cần kết hợp với khám lâm sàng cùng các xét nghiệm khác mới kết luận được chính xác nhất.

Nguyên nhân và bệnh lý gì gây tăng bạch cầu đơn nhân?

• Bệnh do virus: cúm, quai bị, viêm gan;
• Sốt rét
• Thời kỳ lui bệnh của một số bệnh nhiễm khuẩn: viêm nội tâm mạc bán cấp (Osler), lao..
• Bệnh chất tạo keo
• Một số bệnh ác tính: K đường tiêu hoá, bệnh Hogdkin, u tuỷ, bạch cầu cấp dòng đơn nhân.
• Chứng mất BC hạt do nhiễm độc dị ứng;​

Nguyên nhân và bệnh lý gì gây giảm bạch cầu đơn nhân?

Ngược lại, nếu phần trăm bạch cầu đơn nhân giảm, thì khả năng bệnh nhân đang mắc phải tình trạng suy giảm miễn dịch, sức đề kháng của cơ thể suy yếu, bệnh nhiễm kí sinh trùng, rối loạn sinh tủy, suy tủy… là rất cao.

Bạch cầu đơn nhân là một dấu chỉ điểm quan trọng trong việc chẩn đoán và loại trừ các bệnh lý. Tuy nhiên, chỉ dựa vào chúng là chưa đủ để chẩn đoán, do đó phải làm thêm các xét nghiệm theo chỉ định của bác sĩ để chẩn đoán chính xác tình trạng sức khỏe hiện tại.