CEA là gì?

CEA là tên viết tắt của kháng nguyên carcinoembryonic. CEA có thể tìm thấy trong nhiều tế bào khác nhau của cơ thể, được chiết xuất từ khối u gan di căn từ ung thư đại tràng và từ đường tiêu hóa bình thường của thai nhi. Đây là một trong những kháng nguyên liên quan đến ung thư ở người được nghiên cứu rộng rãi nhất.

CEA bình thường được sản xuất bởi tế bào niêm mạc dạ dày, ruột của thai nhi. Sau khi sinh, CEA biến mất và không còn phát hiện trong huyết thanh nữa. Tuy nhiên, CEA có thể tăng trong nhiều bệnh lý như các bệnh ác tính, đặc biệt là ung thư đại tràng và người hút thuốc lá cũng có thể làm tăng lượng CEA.

CEA còn có giá trị trong việc theo dõi đáp ứng điều trị. Với một bệnh lý có tăng CEA, sau điều trị nồng độ CEA giảm thấp nghĩa là các tế bào bài tiết CEA đã được loại bỏ và khi nồng độ CEA tăng trở lại nghĩa là bệnh có khả năng tái phát.

Khi có khối u ở đường tiêu hoá bao gồm cả lành tính và ác tính đều có thể làm tăng mức độ CEA. Ngoài ra, những bệnh ung thư khác như ung thư tuyến tụy, dạ dày, vú, phổi, buồng trứng và tuyến giáp hay hút thuốc, nhiễm trùng, bệnh viêm ruột, viêm tụy, xơ gan và một số khối u lành tính cũng có thể có nồng độ CEA tăng cao.

Tuy nhiên, trước tiên cần phải hiểu rõ đây là một xét nghiệm để theo dõi sự tái phát của ung thư đại tràng và các ung thư khác ở những người đã được chẩn đoán đã mắc bệnh ung thư, và theo dõi tái phát sau điều trị; đây không phải là xét nghiệm để tầm soát hay sàng lọc ung thư.

Xét nghiệm CEA để làm gì?

Đối với một vài loại ung thư, nó có thể dùng để kiểm tra mức độ lan rộng của khối u, đặc biệt là ung thư đại tràng.

Kiểm tra hiệu quả điều trị ung thư đại tràng.

Mức CEA đo trước và sau khi phẫu thuật có thể dùng để đánh giá ca phẫu thuật có thành công hay không và khả năng hồi phục của bệnh nhân.

Mức CEA có thể được đo khi thực hiện hóa trị để tiêu diệt tế bào ung thư. Điều này sẽ cho ta biết việc điều trị đã có kết quả tốt tới mức nào.

Ngoài ra, CEA còn là chỉ điểm quan trong để theo dõi, tiên lượng bệnh xem ung thư có tái phát sau khi điều trị hay không.

• Định lượng nồng độ CEA được khuyến cáo chỉ định trước và 3 tháng/ lần trong vòng 2 năm đầu sau phẫu thuật cắt bỏ ung thư đại trực tràng:
• Tình trạng giảm trở về giá trị bình thường sau phẫu thuật ở một bệnh nhân có tăng nồng độ CEA trước mổ mang ý nghĩa là khối u đã được cắt bỏ hoàn toàn, trái lại nồng độ CEA vẫn tiếp tục tăng cao sau phẫu thuật chỉ dẫn vẫn còn ung thư tồn dư.
• Tăng nồng độ CEA trước mổ là một yếu tố dự đoán độc lập cho một tiên lượng xấu đối với bệnh nhân

Giá trị CEA bình thường là bao nhiêu

Người không hút thuốc: 0-2.5 ng/mL, người hút thuốc: 0-5 ng/mL (package inser  CEA Cobass- Roche).

Xét nghiệm CEA tăng trong các trường hợp sau:

• Ung thư đại tràng, trực tràng (50% có giá trị CEA > 10 ng/ml);
• Ung thư vú (30% có giá trị CEA >10 ng/ml);
• Ung thư phổi (29% có giá trị CEA >10 ng/ml);
• Ung thư tuỵ tạng;
• Ung thư tuyến giáp;
• Carcinoma niệu – sinh dục;
• Bệnh lý viêm dạ dày – ruột (viêm loét đại tràng, viêm túi thừa, viêm túi mật, viêm tuỵ);
• Xơ gan;
• Những bệnh lý khác của gan;
• Loét dạ dày;
• Hút thuốc lá nhiều
• Nhiễm trùng phổi.

Những điều cần biết trước khi thực hiện xét nghiệm CEA?

Những người hút thuốc lá thường có mức độ CEA cao hơn so với người không hút thuốc.

Mức độ CEA tăng có thể do một số bệnh khác không liên quan đến ung thư chẳng hạn như viêm, xơ gan, viêm loét dạ dày tá tràng, viêm loét đại tràng, u trực tràng, khí phế thũng, bệnh u vú lành tính.

Đa số các bệnh ung thư không sản xuất ra protein này, vì vậy lượng CEA của bạn có thể bình thường ngay cả khi bạn bị ung thư.

Trước khi tiến hành xét nghiệm, bạn nên hiểu rõ các cảnh báo và lưu ý. Nếu bạn có bất cứ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có thêm thông tin và hướng dẫn cụ thể.