Hỏi: Xin chào Bác sĩ, thời gian qua dịch sốt xuất huyết bùng phát nên tôi cũng rất lo lắng cho sức khỏe của các bé nhà vì bé nhà tôi cũng từng bị sốt xuất huyết nên xin hỏi Bác sĩ để rõ hơn là khi nào mới cần thử máu để phát hiện bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em, cách đọc và phân biệt các chỉ số trong kết quả xét nghiệm như thế nào cho đúng và điều cuối cùng tôi đặc biệt thắc mắc là tại sao có bé thì bác sĩ chỉ cho xét nghiệm máu sốt xuất huyết 1 lần những có nhiều bé lại phải xét nghiệm nhiều lần để phát hiện bệnh ạ?

Thái Hạ (38 tuổi – Quận Nhà Bè)

Trả lời: Chào Thái Hạ và xin trả lời từng câu hỏi của bạn một cách chi tiết và dễ hiểu như sau:

Sốt xuất huyết là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em. Việc phát hiện sớm và cho con điều trị kịp thời là biện pháp để bảo vệ con trẻ của chúng ta luôn được khỏe mạnh.

Nguyên nhân vì sao trẻ em dễ bị sốt xuất huyết:

Trẻ nhỏ là lứa tuổi hiếu động, ham chạy nhảy bất cứ lúc nào, địa điểm nào và chúng chưa biết ý thức bảo vệ bản thân, việc vui chơi ở những nơi ẩm thấp, bóng tối là điều kiện thuận lợi để muỗi tấn công con trẻ của bạn. Vì vậy, trẻ em rất dễ mắc bệnh, đặc biệt là sốt xuất huyết. 

Có phải tất cả các bệnh nhi bị sốt đều phải xét nghiệm máu?

Thực tế, không nên xét nghiệm máu tất cả bệnh nhi bị sốt để tìm bệnh sốt xuất huyết, chỉ nên thực hiện xét nghiệm máu sốt xuất huyết cho những bệnh nhi bị sốt từ ngày thứ 3 trở đi vì nếu thực hiện sớm hơn cũng không phát hiện được do bệnh sốt xuất huyết chỉ được phát hiện kể từ ngày thứ 3 của bệnh. Những bệnh nhi sốt ngày 1, ngày 2 có kết quả xét nghiệm âm tính cũng không loại trừ được bệnh sốt xuất huyết. Những bệnh nhi này khi cần cũng phải xét nghiệm lại vào ngày thứ 3 của bệnh. Như vậy, những bệnh nhi này phải chịu hai lần xét nghiệm mà lần đầu là không cần thiết. Tuy nhiên, bác sĩ có thể cho thử máu sớm hơn vào ngày thứ 1, thứ 2 nhưng với mục đích chẩn đoán bệnh nhiễm trùng hoặc sốt rét.

Những bệnh nhi nào cần phải xét nghiệm máu sốt xuất huyết

Sự thay đổi các chỉ số dung tích hồng cầu, tiểu cầu khi bị sốt xuất huyết

Ở các bệnh nhi bị sốt xuất huyết sẽ xảy ra hiện tượng tăng tính thấm thành mạch máu trong cơ thể nên huyết tương thấm qua thành mạch máu vào trong mô kẻ. Hiện tượng này đưa đến máu trong lòng mạch bị cô đặc hơn bình thường. Vì vậy, khi thử máu chúng ta sẽ thấy dung tích hồng cầu (Hct) sẽ tăng lên. Để chẩn đoán bệnh sốt xuất huyết dung tích hồng cầu phải tăng ít nhất 20% so với trị số bình thường và trị số này thường thay đổi theo tuổi.

Ví dụ: dung tích hồng cầu của một trẻ 10 tuổi bình thường là 35%, khi bệnh Hct phải tăng ít nhất là 42% thì mới có giá trị chẩn đoán sốt xuất huyết. Một chỉ số nữa mà các bác sĩ phải để ý trong xét nghiệm máu là tiểu cầu. Bình thường số lượng tiểu cầu thay đổi từ 150 ngàn đến 300 ngàn/mm³ máu. Trên bệnh nhi sốt xuất huyết số lượng tiểu cầu thường giảm dưới 100 ngàn/mm³. Như vậy, nếu một bệnh nhi bị sốt từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 6 và thử máu cho thấy Hct tăng cao và tiểu cầu giảm thì có thể chẩn đoán trẻ bị sốt xuất huyết.

Dấu hiệu để nhận biết trẻ đã mắc sốt xuất huyết

– Trẻ thường sốt cao đột ngột từ 38-39 độ

– Mặt đỏ, da xung huyết, đau nhức cơ, đau khớp, đau đầu

– Một số trường hợp đi kèm đau họng, mệt mỏi, buồn nôn, sổ mũi hay tiêu chảy

– Chảy máu cam, nôn mửa, đi ngoài ra máu

– Có trường hợp đau bụng, đau dữ dội ở sườn bên phải

– Đến ngày thứ 3-7 của bệnh, trẻ bắt đầu hạ sốt 37.5-38 độ, trẻ xuất hiện các triệu chứng như người lừ đừ, mệt mỏi, ói nhiều, đau bụng, xuất huyết niêm mạc, gan to

Xét nghiệm máu sốt xuất huyết cho trẻ

Tại sao có những bệnh nhi chỉ xét nghiệm máu 1 lần nhưng lại có những trường hợp phải xét nghiệm nhiều lần?

Nếu thử máu lần đầu vào ngày thứ 3 của bệnh và không nghi ngờ sốt xuất huyết thì ít khi bác sĩ cho xét nghiệm máu sốt xuất huyết lại. Nhưng đối với những trường hợp cần theo dõi hoặc đã xác định sốt xuất huyết thì cần xét nghiệm nhiều lần để theo dõi diễn tiến của bệnh nhất là đối với những bệnh nhi ở vào ngày thứ 4, thứ 5 của bệnh. Vì vậy mà có những bệnh nhi phải thử máu 2-3 lần/ngày.

Do đó cần lưu ý kết quả xét nghiệm máu bình thường không loại trừ bệnh sốt xuất huyết vì đôi khi các bậc cha mẹ tính ngày bệnh không chính xác. Vì vậy, chủ yếu là phải theo dõi bé trong thời gian mắc bệnh. Nếu có biểu hiện bất thường thì đưa bé đến bệnh viện ngay, không được chủ quan vào xét nghiệm mà quên theo dõi bệnh nhi.

Để được tư vấn một cách tận tình và kỹ lưỡng, xin quý khách vui lòng liên hệ với chúng tôi theo số Hotline:  0888.56.16.26

Trung tâm xét nghiệm y khoa TassCare

227 Đường 9A, KDC Trung Sơn, Nam Sài Gòn, TP.HCM

Xem thêm:

• Xét nghiệm máu tổng quát và những điều cần biết
• 10 Trung tâm xét nghiệm máu uy tín ở Tp Hồ Chí Minh
• Cách xem xét nghiệm máu