Xét nghiệm Tốc độ máu lắng Erythrocyte Sedimentation Rate (ESR) là xét nghiệm giúp chẩn đoán và theo dõi các bệnh viêm nhiễm như: viêm nhiễm động mạch thái dương, viêm mạch hệ thống, đau da cơ do thấp khớp hoặc viêm khớp dạng thấp như: đau đầu, cổ hoặc vùng vai, đau vùng chậu,… Xét nghiệm ESR còn có khả năng theo dõi một số bệnh lý ác tính, bệnh sốt thấp cấp, nhồi máu cơ tim và còn có khả năng phát hiện và theo dõi bệnh lao mặc dù đây là một xét nghiệm mang tính thường quy, tầm soát.

Cách thực hiện xét nghiệm

Xét nghiệm ESR được kiểm tra dựa trên mẫu máu tĩnh mạch, thường là những tĩnh mạch vùng khuỷu tay, hay mặt sau cẳng tay và không cần nhịn đói trước khi thực hiện xét nghiệm. Tĩnh mạch và động mạch có kích thước khác nhau ở mỗi bệnh nhân hoặc khác nhau ở mỗi bên của cùng một bệnh nhân, do đó việc lấy máu có thể khó khăn hơn do phải đâm kim nhiều lần trong trường hợp khó tìm tĩnh mạch.

Cách đọc chỉ số kết quả xét nghiệm

• Kết quả bình thường: 

Người lớn:

– Nam dưới 50 tuổi: nhỏ hơn 15mm/giờ.

– Nam trên 50 tuổi: nhỏ hơn 20mm/giờ.

– Nữ dưới 50 tuổi: nhỏ hơn 20mm/giờ.

– Nữ trên 50 tuổi: nhỏ hơn 30mm/giờ.

Trẻ em:

– Trẻ nhũ nhi (0 – 1 tuổi): 0 – 2 mm/giờ.

– Trẻ sơ sinh đến trẻ dậy thì: trung bình 3 – 13 mm/giờ

• Kết quả bất thường:

– Chỉ số ESR thường tăng trong những trường hợp như: đang mang thai, mắc các bệnh về thận, bệnh thấp cấp, viêm khớp dạng thấp, thiếu máu nặng, giang mai, bệnh Lupus ban đỏ hệ thống, bệnh của tuyến giáp, bệnh lao.

– Chỉ số ESR tăng cao rõ ràng khi mắc các bệnh sau đây: viêm động mạch do tế bào khổng lồ – động mạch thái dương, động mạch não, Đau tủy, bệnh macroglobulin huyết (trong máu xuất hiện globulin miễn dịch bất thường), bệnh tăng fibrinogen máu, viêm mạch máu hoại tử, bệnh đau cơ dạng thấp (các cơ bị đau và cứng lại, thường gặp ở người lớn tuổi).

– Chỉ số ESR giảm thường gặp trong những bệnh sau: suy tim xung huyết, máu tăng độ nhớt, giảm fibrinogen trong máu, giảm protein huyết tương (do ảnh hưởng của bệnh gan/thận), bệnh đa hồng cầu, bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm.

– Ngoài ra còn có một số yếu tố bệnh lí có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm như: viêm mạch máu dị ứng, u nhầy nhĩ trái, u nhầy nhĩ phải, viêm gan tự miễn, viêm nội mạc tử cung, bệnh viêm cân mạch có tăng bạch cầu ưa toan, bệnh viêm quầng da do nhiễm Streptococcus pyogen, viêm khớp dạng thấp trẻ em, bệnh “cựu chiến binh”: một bệnh nhiễm trùng phổi, gây sốt, đau ngực, khó thở; bệnh viêm xương tủy, viêm vùng chậu, viêm ngoại tâm mạc, xơ hoá sau phúc mạc, tổn thương da do nhiễm nấm Blastomyces, viêm tuyến giáp bán cấp, bệnh mô liên kết như xơ cứng bì…

Mặc dù Xét nghiệm ESR có thể giúp chẩn đoán được một số bệnh lý, tuy nhiên cần kết hợp thêm những loại xét nghiệm khác theo chỉ định của Bác sĩ để có thể xác định chính xác bệnh lý và có hướng theo dõi, điều trị phù hợp.