Bệnh lý tuyến giáp là một trong những bệnh lý phổ biến trong thời điểm hiện tại ảnh hưởng rất lớn đến tình trạng sức khỏe. TSH là một trong những xét nghiệm ung thư tuyến giáp quan trọng. Vậy xét nghiệm TSH là gì? Có ý nghĩa như thế nào?

Hormone TSH là gì?

TSH được sản xuất bởi tuyến yên, một cơ quan nhỏ nằm dưới não và đằng sau các hốc xoang. Sự sản xuất TSH được điều hòa theo cơ chế  hệ thống thông tin phản hồi của cơ thể để duy trì số lượng ổn định của kích thích tố tuyến giáp thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3) trong máu. Hormon tuyến giáp giúp kiểm soát tốc độ sử dụng năng lượng của cơ thể.

Khi nồng độ hormone giáp giảm trong máu, vùng dưới đồi tiết ra hormone thyrotropin (TRH). TRH kích thích tuyến yên giải phóng TSH. TSH lần lượt kích thích tuyến giáp sản xuất T4 và T3 và phóng thích T3,T4 vào máu, tuyến giáp là tuyến nhỏ hình con bướm nằm ở cổ mặt trước khí quản. Khi cả ba bộ phận này được hoạt động bình thường, tuyến giáp sản xuất T3,T4 theo kiểu bật và tắt để duy trì liên tục mức hormone tuyến giáp ổn định trong máu.

Nếu có rối loạn chức năng tuyến yên, có thể cho kết quả là số lượng TSH tăng hoặc giảm. Khi nồng độ TSH tăng lên, tuyến giáp sẽ tăng sản xuất và tăng số lượng T4 và T3 trong máu và người bị ảnh hưởng có thể gặp các triệu chứng liên quan với cường giáp, chẳng hạn như nhịp tim nhanh, giảm cân, căng thẳng, run tay, mắt bị kích thích, và khó ngủ.

Nếu sản xuất hormone tuyến giáp giảm (hypothyroidism), người bệnh có thể gặp các triệu chứng như tăng cân, da khô, táo bón, không chịu lạnh, và mệt mỏi. Ngoài ra rối loạn chức năng tuyến yên, cường giáp hoặc suy giáp có thể xảy ra nếu có một vấn đề ở vùng dưới đồi (TRH không đủ hoặc quá nhiều).Nồng độ hormone tuyến giáp cũng có thể được thay đổi bởi một loạt các bệnh tuyến giáp, bất kể số lượng TSH hiện tại trong máu như thế nào.

Xét nghiệm TSH dùng để làm gì?

Thử nghiệm TSH thường là thử nghiệm được lựa chọn để đánh giá chức năng tuyến giáp và/hoặc các triệu chứng cường giáp hoặc suy giáp. Nó thường xuyên được chỉ định cùng với hoặc trước khi xét nghiệm T4. Xét nghiệm tuyến giáp khác có thể được chỉ định bao gồm xét nghiệm T3 và các kháng thể tuyến giáp (nếu có nghi ngờ liên quan đến bệnh tuyến giáp tự miễn ). Có thể sơ lược xét nghiệm TSH khi chúng ta cần:

• Chẩn đoán rối loạn tuyến giáp ở một người có triệu chứng
• Tầm soát sơ sinh cho một bé có tuyến giáp kém hoạt
• Theo dõi điều trị bằng hormone tuyến giáp thay thế ở những người suy giáp
• Chẩn đoán và theo dõi các vấn đề vô sinh nữ
• Trợ giúp đánh giá chức năng của tuyến yên (đôi khi)
• Tầm soát người lớn có các triệu chứng rối loạn tuyến giáp, mặc dù ý kiến các chuyên gia khác nhau về lợi ích của việc sàng lọc và tuổi bắt đầu sàng lọc.

​

Khi nào được ra chỉ định?

Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm TSH khi có triệu chứng cường giáp hoặc suy giáp và / hoặc khi có phì đại tuyến giáp.

Xét nghiệm có thể được chỉ định đều đặn để theo dõi hiệu quả điều trị khi một người nào đó đang được điều trị rối loạn tuyến giáp.

Hiệp hội Tuyến giáp Hoa Kỳ khuyến cáo rằng những người lớn tuổi hơn 35 tuổi được sàng lọc bệnh tuyến giáp qua xét nghiệm TSH mỗi 5 năm, mặc dù các tổ chức khác, chẳng hạn như Dịch vụ công tác dự phòng Hoa Kỳ, thách thức khuyến cáo này. Một số tổ chức đề nghị sàng lọc phụ nữ trên 50 hoặc những người có nguy cơ cao cho các rối loạn tuyến giáp, chẳng hạn như phụ nữ mang thai và sau sinh.

Ngoài ra, sàng lọc TSH thường xuyên được thực hiện trên trẻ sơ sinh như là một phần của chương trình sàng lọc sơ sinh của mỗi tiểu bang. Tuy nhiên đây là lĩnh vực chuyên sâu hơn nữa nên chúng ta sẽ bàn sang 1 chuyên mục khác.

Một số lưu ý khi kiểm tra TSH

Nhiều loại thuốc – bao gồm cả aspirin và liệu pháp thay thế hormone tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến kết quả thử nghiệm chức năng tuyến giáp và sử dụng xét nghiệm cần được thảo luận với bác sĩ trước khi thử nghiệm.

Khi bác sĩ điều chỉnh liều lượng hormone tuyến giáp thay thế của một người, điều quan trọng là phải chờ đợi ít nhất 1-2 tháng kiểm tra TSH lại một lần nữa trước khi điều chỉnh liều mới, mới có thể đánh giá hiệu lực đầy đủ của liều mới.

Căng thẳng quá mức và bệnh cấp tính cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm TSH, và kết quả có thể thấp trong ba tháng đầu của thai kỳ.

Khi cơ thể có những bất thường về tuyến giáp như bài viết vừa nêu thì nên tìm bác sĩ để xét nghiệm TSH và tầm soát sớm!