Với những phụ nữ lần đầu làm mẹ vẫn còn thắc mắc liệu xét nghiệm tiểu đường thai kỳ có quan trọng không, chắc hẳn câu trả lời là Có. Vậy xét nghiệm tiểu đường thai kỳ quan trọng như thế nào?

Tiểu đường thai kỳ là gì?

Tiểu đường thai kỳ là tình trạng rối loạn lượng đường trong máu khi mang thai. Lúc này mức đường huyết trong cơ thể mẹ cao, khả năng sản xuất insulin của tuyến tụy bị hạn chế nên không thể chuyển hóa glucose thành năng lượng. Có khoảng 7% phụ nữ sẽ mắc tiểu đường kỳ trên tổng số phụ nữ mang thai. Tình trạng này thường xuất hiện trong nửa cuối của thai kỳ (thường từ tuần thứ 24-28) và tự khỏi sau khi sinh con.

Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ quan trọng như thế nào?

Tiểu đường thai kỳ là căn bệnh nguy hiểm. Nó sẽ gây nên nhiều ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của mẹ và thai nhi. Cụ thể:

Ảnh hưởng tới sản phụ:

• Cao huyết áp: Thai phụ đái tháo đường thai kỳ dễ bị tăng huyết áp hơn các thai phụ bình thường. Tăng huyết áp trong thai kỳ có thể gây ra nhiều biến chứng cho mẹ và thai nhi như: tiền sản giật, sản giật, tai biến mạch máu não, suy gan, suy thận, thai chậm phát triển trong tử cung, sinh non và tăng tỷ lệ chết chu sinh.
• Sinh non: Thai phụ bị đái tháo đường thai kỳ làm tăng nguy cơ sinh non so với các thai phụ không bị đái tháo đường thai kỳ. Các nguyên nhân dẫn đến sanh non là do kiểm soát glucose huyết muộn, nhiễm trùng tiết niệu, đa ối, tiền sản giật, tăng huyết áp.
• Đa ối: Dịch ối nhiều thường bắt đầu thấy từ tuần thứ 26 – 32 của thai kỳ. Dịch ối nhiều cũng làm tăng nguy cơ sinh non ở thai phụ.
• Sẩy thai và thai lưu: Thai phụ mắc đái tháo đường thai kỳ tăng nguy cơ sảy thai tự nhiên, các thai phụ hay bị sẩy thai liên tiếp cần phải được kiểm tra glucose huyết một cách thường quy
• Nhiễm khuẩn niệu: Thai phụ mắc đái tháo đường thai kỳ nếu kiểm soát glucose huyết tương không tốt càng tăng nguy cơ nhiễm khuẩn niệu. Nhiễm khuẩn niệu có thể không có triệu chứng lâm sàng, nhưng làm cho glucose huyết tương của thai phụ mất cân bằng và cần phải được điều trị. Nếu không được điều trị sẽ dễ dàng dẫn tới viêm đài bể thận cấp, từ đó gây ra rất nhiều các tai biến khác như nhiễm ceton, sinh non, nhiễm trùng ối
• Ảnh hưởng về lâu dài: Nhiều nghiên cứu nhận thấy rằng, các phụ nữ có tiền sử đái tháo đường thai kỳ có nguy cơ cao diễn tiến thành đái tháo đường typ 2 trong tương lai. Ngoài ra, thai phụ mắc đái tháo đường thai kỳ sẽ tăng nguy cơ bị đái tháo đường trong những lần mang thai tiếp theo. Họ cũng dễ bị béo phì, tăng cân quá mức sau sinh nếu không có chế độ ăn và luyện tập thích hợp.

Ảnh hưởng tới thai nhi:

• Gia tăng tỉ lệ dị tật thai, thai nhi dễ bị rối loạn tăng trưởng (thai quá to hoặc quá nhỏ).
• Thai quá to có thể gặp phải các sang chấn lúc sinh như trật khớp vai, gãy xương đòn, liệt đám rối thần kinh cánh tay…
• Thai nhi có thể chết lưu đột ngột do đường huyết tăng quá cao mà không có bất kì dấu hiệu báo trước nào.
• Hạ glucose huyết tương sau sinh và các bệnh lý chuyển hóa ở trẻ sơ sinh: Chiếm tỷ lệ khoảng từ 15% – 25% ở trẻ sơ sinh của các thai kỳ có đái tháo đường. Nguyên nhân thường do gan thai nhi đáp ứng kém với glucagon, gây giảm tân tạo glucose từ gan.
• Bệnh lý đường hô hấp: Hội chứng nguy kịch hô hấp: Trước đây, hội chứng nguy kịch hô hấp ở trẻ sơ sinh là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu chiếm tỷ lệ 30% ở trẻ sơ sinh của các thai kỳ có đái tháo đường. Hiện nay, tỷ lệ này còn khoảng 10% nhờ có các phương tiện đánh giá độ trưởng thành phổi của thai nhi.
• Tử vong ngay sau sinh
• Tăng hồng cầu: Là một tình trạng thường gặp ở trẻ sơ sinh của các thai phụ có đái tháo đường thai kỳ.
• Vàng da sơ sinh: Tăng hủy hemoglobin dẫn đến tăng bilirubin huyết tương gây vàng da sơ sinh, xảy ra khoảng 25% ở các thai phụ có đái tháo đường thai kỳ.
• Các ảnh hưởng lâu dài: Gia tăng tần suất trẻ béo phì, khi lớn trẻ sớm bị mắc bệnh đái tháo đường type 2, rối loạn tâm thần – vận động. Trẻ sinh ra từ các bà mẹ bị đái tháo đường thai kỳ có nguy cơ đái tháo đường và tiền đái tháo đường tăng gấp 8 lần khi đến 19 đến 27 tuổi.

Do đó, xét ghiệm tiểu đường thai kỳ là hết sức quan trọng và cần thiết để tầm soát tiểu đường thai kỳ, từ đó điều trị sớm để hạn chế tối đa ảnh hưởng của nó lên cả mẹ và thai nhi.

Khi nào làm xét nghiệm tiểu đường thai kỳ?

Chính vì những hậu quả đáng sợ mà tiểu đường thai kỳ gây ra, việc tầm soát tiểu đường thai kỳ là vô cùng cần thiết. Lời khuyên đối với những phụ nữ chuẩn bị có thai hay các mẹ bầu cần chú ý các thời điểm thực hiện tầm soát phù hợp với bản thân mình.

Ngay từ lần khám thai đầu tiên, các mẹ bầu sẽ được bác sĩ sản khoa đánh giá nguy cơ.

• Thai phụ không có yếu tố nguy cơ: Thử đường huyết lúc đói. Nếu kết quả bất thường (từ trên 92 mg/dL) phải tầm soát bằng nghiệm pháp dung nạp đường lúc thai từ 24 đến 28 tuần.
• Thai phụ có yếu tố nguy cơ: Thực hiện tầm soát bằng nghiệm pháp dung nạp đường trong lần khám thai đầu tiên hay trong 3 tháng đầu. Dù kết quả bình thường cũng nên lặp lại nghiệm pháp này lúc thai từ 24 đến 28 tuần.

Thời điểm được khuyến cáo là trong giai đoạn tuần thai thứ 24 đến 28 vì lúc này bánh nhau phát triển hoàn thiện nhất, tăng sản xuất các nội tiết tố kích thích tiết glucagon, đề kháng insulin, giảm dự trữ và tăng ly giải glycogen thành glucose ở gan, giảm dung nạp đường ở các mô ngoại biên. Hệ quả là gây nên hiện tượng tăng đường huyết.

Cần chuẩn bị gì trước khi xét nghiệm đường huyết thai kỳ?

Để có kết quả chính xác nhất, trước khi xét nghiệm cần lưu ý một số điểm sau:

• Ba ngày trước khi tiến hành nghiệm pháp chẩn đoán, không ăn chế độ ăn có quá nhiều glucid cũng như không kiêng khem quá nhằm tránh ảnh hưởng nghiệm pháp.
• Nhịn đói 8 – 12 giờ trước khi làm nghiệm pháp.
• Do quy trình xét nghiệm là Lấy 2ml máu tĩnh mạch, định lượng glucose trong huyết tương ở 2 thời điểm 1 giờ và 2 giờ sau uống nước glucose nên trong thời gian làm nghiệm pháp thai phụ không ăn uống gì thêm, được ngồi nghỉ ngơi trong phòng làm nghiệm pháp hoặc đi lại nhẹ nhàng trong khuôn viên bệnh viện trong thời gian làm nghiệm pháp.
• Chuẩn bị sẳn thức ăn hoặc đồ uống, sữa để bổ sung năng lượng sau khi kết thúc  xét nghiệm giúp hạn chế ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai

Từ đó có thể thấy được tiểu đường thai kỳ là căn bệnh rất được quan tâm, kéo theo đó việc xét nghiệm để phát hiện, tầm soát tiểu đường thai kỳ là cực kỳ quan trọng. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, tiểu đường thai kỳ sẽ gây nhiều biến chứng tai biến cho quá trình mang thai và chuyển dạ, cũng như ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ và con về sau.