Gần đây có một số thai phụ đến xét nghiệm máu tại Tasscare khi biết mình thuộc nhóm máu hiếm Rh – đã vô cùng hoang mang vì nghe nói dòng máu này rất nguy hiểm. Điều khiến các chị em phụ nữ băn khoăn không nằm ngoài những câu hỏi: “Nhóm máu này có ảnh hưởng gì đến thai nhi không? Mình chỉ có thể sinh được một bé thôi hay sao? Chẳng may mình bị băng huyết hay cấp cứu thì có máu để truyền không?”. Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn các thông tin về nhóm máu hiếm Rh và những điều thai phụ cần biết về nhóm máu này.

Vì sao nhóm máu Rh được liệt vào hàng hiếm? 

Ngoài 4 nhóm máu chính là A, B, O, AB thì còn có một nhóm máu Rh- nhóm máu hiếm. Nhóm máu này có khoảng 50 kháng nguyên khác nhau, trong đó kháng nguyên D được xem là quan trọng nhất vì có tính miễn dịch cao nhất. Người có kháng nguyên D trên bề mặt tế bào hồng cầu là Rh dương tính (Rh+), ngược lại người không có kháng nguyên D là Rh âm tính (Rh-). Nhóm máu Rh không có kháng thể tự nhiên như nhóm máu A, B hay O.

Người mang trong mình nhóm máu hiếm Rh chỉ có thể truyền máu cho nhau (phải cùng nhóm máu) mà không thể truyền hay nhận bất kì loại máu nào khác. Ví dụ, nếu truyền nhóm máu Rh+ cho Rh- sẽ gây ra hiện tượng tan máu, gây sốc, suy thận, trụy tim mạch, thậm chí tử vong.

Ở Việt Nam, chỉ có khoảng 0,07 % người có nhóm máu Rh-. Với tỉ lệ thấp như vậy, Rh- được coi là nhóm máu cực kỳ hiếm hiện nay.

Những điều thai phụ nhóm máu hiếm Rh cần chú ý

• Người mẹ có nhóm máu Rh- vẫn có thể sinh con bình thường, một số trường hợp con sinh ra bị vàng da tan máu do sự bất đồng nhóm máu Rh của mẹ và con.

• Khi cơ thể mẹ mang nhóm máu Rh- được truyền máu Rh+ hay mang thai con có nhóm máu Rh+ thì sẽ sinh ra kháng thể chống lại Rh+. Ở lần sinh con thứ nhất, nếu không có những sang chấn khiến máu người mẹ tiếp xúc trực tiếp với máu người con thì các bạch cầu trong cơ thể người mẹ vẫn bình thường, thai nhi vẫn khỏe mạnh và người mẹ vẫn có thể sinh con lần thứ hai. Còn nếu để xảy ra các sang chấn khiến mao mạch bị vỡ thì trong lần sinh con thứ hai, trong cơ thể người mẹ có nhóm máu Rh- sẽ tạo ra kháng thể chống lại kháng nguyên Rh gây các tai biến như sẩy thai, tan máu ở trẻ sơ sinh.

• Thai phụ có nhóm máu Rh- phải tích cực chăm sóc bản thân chu đáo, cẩn thận hơn là nên gửi máu vào ngân hàng máu phòng khi trường hợp khẩn cấp vì Rh- là nhóm máu hiếm nên không phải lúc nào cũng có nguồn máu dự phòng. Nên tham gia các câu lạc bộ nhóm máu hiếm Việt Nam để nhận được sự tư vấn và hỗ trợ khi cần thiết.

• Mẹ có nhóm máu Rh- khi mang thai cần theo dõi định kỳ và thường xuyên, tránh để xảy ra động thai, sẩy thai vì sẽ rất nguy hiểm cho việc tiếp xúc giữa máu mẹ với máu con để hạn chế tai biến.

• Để phòng ngừa bất đồng nhóm máu Rh giữa mẹ và con, các mẹbầu nên tiêm mũi Anti-D khi thai từ 28 và 32 tuần, trong vòng24 giờ đầu sau khi sinh nên tiêm thêm mũi nữa để trung hòa kháng nguyên cho con, để việc sinh nở lần sau sẽ an toàn hơn. Anti-D sẽ phá hủy các hồng cầu của con mang kháng nguyên Rh (D) đã lọt vào hệ thống tuần hoàn của mẹ, qua đó, ngăn ngừa hệ thống miễn dịch của mẹ nhận biết và cảm nhiễm với kháng nguyên D có trên bề mặt hồng cầu của đứa trẻ. Cơ thể mẹ vì vậy sẽ không sinh ra kháng thể anti-D. Anti-D tiêm vào sẽ “biến mất” trong hệ tuần hoàn của mẹ 3 tuần sau khi tiêm. Ở những lần có thai sau, trong máu của mẹ không có anti-D và thai nhi phát triển hoàn toàn bình thường. Dự phòng bằng anti-D nếu được thực hiện mỗi lần mang thai tiếp theo thì trẻ vẫn có thể phát triển bình thường.

• Các bà mẹ nên đi xét nghiệm máu và khám thai định kì để có thể xác định nhóm máu của mình, tránh trường hợp đến lúc sinh mới biết là nhóm máu hiếm, lúc ấy thì nguy cơ gây nguy hiểm cho cả mẹ và con là rất cao.

• Nên thông báo với cơ sở khám chữa bệnh là mình đang có nhóm máu hiếm Rh để đề phòng tốt nhất trong trường hợp cấp cứu truyền máu, tránh rủi ro không đáng có trước khi sinh.

Rh là nhóm máu hiếm, chỉ có thể truyền cho ai có cùng nhóm máu, ngay cả người có nhóm Rh- cũng chỉ có thể nhận máu là Rh-. Cho nên với những thai phụ có nhóm máu Rh- phải đi xét nghiệm sớm để xác định nhóm máu của mình tránh gây nguy hiểm cho con sinh ra. Tiêm mũi Anti-D được xem là giải pháp tối ưu để mẹ có nhóm máu Rh có thể sinh con an toàn và có thể đảm bảo cho các lần sinh con sau.