Bệnh sán chó mèo ngày càng xuất hiện rộng rãi khắp mọi nơi không phụ thuộc nông thôn hay thành thị, ngay cả những nước phát triển vẫn có khả năng nhiễm bệnh và thậm chí nhiễm nhiều. Bệnh sán chó mèo ở người có đáng lo? Bệnh sán chó mèo không nguy hiểm nhưng nếu phát hiện muộn và không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng tại nhiều cơ quan thậm chí có thể gây tử vong.

Xem thêm: Xét nghiệm sán chó ở đâu?

1. Sán chó là bệnh gì?

Sán chó mèo hay giun đũa chó, mèo hay còn gọi là Toxocara ký sinh trong ruột non của chó, gặp ở 80% chó vùng nhiệt đới và 17 – 20% chó ở vùng ôn đới. Giun trưởng thành sống trong ruột non chó con dưới 3 đến 6 tháng tuổi; mỗi ngày giun đẻ khoảng 200.000 trứng, trứng giun theo phân chó ra ngoài và có thể sống ở ngoại cảnh nhiều tháng; khi chó lớn hơn, do cơ chế miễn dịch, giun trong ruột sẽ bị đẩy ra ngoài. Nếu chó con nuốt trứng giun, một số ấu trùng lên phổi và phát triển thành giun trưởng thành ở ruột non, một số khác tiếp tục di chuyển trong các cơ quan nội tạng. Khi chó lớn lên và có thai, ấu trùng chui qua lá nhau, nhiễm vào bào thai, hoặc vào tuyến vú gây nhiễm cho chó con khi chúng bú mẹ.

2. Chu trình phát triển trong cơ thể người của sán chó

Khi chó bị nhiễm sán, sau khi ký sinh và trứng sán sẽ được phát triển rồi phóng thích ra môi trường thông qua quá trình phóng uế của chó. Ngoài ra hậu môn của chó là nơi chứa rất nhiều trứng sán, khi chó liếm hậu môn rồi liếm lên thân thể chúng, liếm lên vật dụng sinh hoạt của chúng ta, vô tình chúng phát tán loại trứng sán này khắp mọi nơi.

Đặc biệt khi ăn phải rau sống hay vuốt ve chó, tiếp xúc các vật dụng có dính trứng sán, khi vào trong cơ thể người, nếu không bị thực bào, sau 5 tháng trứng sán phát triển thành nang sán.

Nang sán chứa 2 triệu đầu sán. Một khi nang sán vỡ ra, nó sẽ phóng thích ra hàng triệu đầu sán non theo máu ký sinh khắp nơi trên cơ thể như phổi, gan, lách, não.

3. Người bị sán chó có biểu hiện như thế nào?

Khi sán kim xâm nhập và ký sinh trong cơ thể, nang sán sẽ chèn ép các phủ tạng, cơ quan ở xung quanh và gây nên những biến chứng nguy hiểm. Sự tổn thương và nguy hại còn tùy thuộc vào vị trí có nang sán ký sinh.

Khi nang sán bị vỡ, chúng sẽ khiến cho cơ thể bị nhiễm độc, dị ứng, choáng quá mẫn và đầu sán tràn ra ngoài tạo thành các nang sán thứ phát. Nang sán thứ phát có thể từ 2 đến 5 năm sau mới xuất hiện kể từ khi nang sán tiên phát bị vỡ và thường gây tử vong ở giai đoạn này.

Ban đầu bệnh thường không gây ra các triệu chứng lâm sàng nghiêm trọng. Hầu hết các triệu chứng đều khu trú ở da và có tính chất tương tự như mề đay mẩn ngứa, bao gồm:

–       Ngứa ngáy

–       Nổi mẩn đỏ

–       Da đỏ

–       Xuất hiện mủ trên da

Tuy nhiên sau một thời gian nhất định, ký sinh trùng có xu hướng lây lan sang các cơ quan khác như gan, phổi, não và làm phát sinh các triệu chứng sau:

–       Vàng da

–       Đau bụng

–       Khó thở

–       Ho

–       Đau ngực

–       Sụt cân bất thường

–       Co giật

–       Đau đầu

–       Đau bụng

–       Đau ngực

Ngoài ra, một số cơ quan khác có thể bị ảnh hưởng. Có thể nhận biết qua các biểu hiện của từng cơ quan.

3.1. Sút cân bất thường

Khi ấu trùng giun, sán ký sinh trong cơ thể người, chúng sẽ lấy đi một lượng lớn chất dinh dưỡng bạn nạp vào mỗi ngày để sinh sống. Vì thế, mặc dù vẫn duy trì chế độ ăn uống bình thường nhưng bạn sẽ bị sút cân vì hàm lượng dưỡng chất đã bị thiếu hụt.

Khi đã phát hiện dấu hiệu sụt cân của cơ thể, bạn hãy tiếp tục theo dõi chiều hướng giảm cân ở khoảng 1-2 tháng tiếp theo rồi đến bệnh viện để kiểm tra và chẩn đoán nguyên nhân chính xác.

3.2. Thường xuyên bị trướng bụng, đầy hơi hoặc tiêu chảy

Nếu bạn thường xuyên gặp phải các triệu chứng như trướng bụng, đầy hơi hoặc tiêu chảy không rõ nguyên nhân thì bạn hãy nghĩ ngay đến triệu chứng bệnh sán chó. Yếu tố này có khả năng cao hơn nếu bạn vừa mới có những hoạt động tiếp xúc với nguồn đất hoặc nước ở một khu vực khác nơi bạn sinh sống.

3.3. Táo bón không rõ nguyên nhân

Trong chế độ đinh dưỡng hàng ngày, nếu bạn vẫn dung nạp đầy đủ chất xơ từ các loại rau xanh và trái cây nhưng vẫn gặp tình trạng táo bón thường xuyên, có thể bạn đã bị bệnh sán chó. Giun, sán có khả năng làm ruột bị kích ứng và rối loạn tiêu hóa. Nó làm giảm lượng nước hấp thụ vào cơ thể, khiến bạn bị táo bón.

3.4. Thường xuyên có cảm giác ăn không no hoặc không ăn nhưng cũng không thấy đói

Ấu trùng giun, sán ký sinh trong cơ thể có thể khiến bạn có cảm giác cực kỳ đói ngay khi vừa mới ăn xong. Tình trạng tương tự là dù không ăn gì nhưng vẫn thấy bụng rất no. Điều này xảy ra khi “đội quân” giun, sán đã lấy hết chất dinh dưỡng từ thực phẩm bạn vừa mới ăn vào. Chúng cũng khiến bạn đầy hơi nên luôn cảm thấy no căng bụng.

3.5. Trong phân có “dị vật”

Nếu bị nhiễm giun, sán, có nhiều khả năng bạn nhìn thấy giun trong bồn cầu hoặc quần lót sau khi đi đại tiện. Chúng thường có hình dạng giống như sợi chỉ rất nhỏ, màu trắng ngà.

3.6. Mệt mỏi, uể oải, hay chóng mặt

Giun, sán lấy hết dinh dưỡng từ thức ăn bạn nạp vào cơ thể không chỉ khiến bạn cảm thấy đói bụng thường xuyên mà còn làm bạn sụt giảm năng lượng cho các hoạt động sống thường ngày do hàm lượng dưỡng chất bị thiếu hụt. Lâu dần, bạn sẽ thấy cơ thể mình suy yếu, dễ bị kiệt sức dù làm những công việc rất nhẹ nhàng. Tình trạng này còn khiến bạn chỉ muốn nằm ngủ mà không muốn làm việc gì khác.

3.7. Màu mắt và da nhợt nhạt hơn bình thường dù không bị ốm

Nếu nghi ngờ mình bị bệnh sán chó, bạn hãy để ý thường xuyên hơn đến sắc tố của mắt và da. Nguyên nhân là vì giun, sán sẽ làm bạn bị thiếu sắt vì chúng hút máu bạn để lớn lên. Khi bị thiếu máu, da và mắt của bạn sẽ trở nên nhợt nhạt, xanh xao. Các dấu hiệu kèm theo có thể là nhịp tim nhanh bất thường, hay bị mệt mỏi và khó tập trung.

3.8. Ngứa da và kích ứng

Giun, sán có thể khiến bạn bị ngứa da dai dẳng do chúng tiết độc tố vào máu. Các độ tố này khiến bạn bị ngứa, nổi mẩn đỏ khắp người hoặc ở khu vực có ký sinh trùng đang lưu trú. Cơn ngứa có thể nghiêm trọng hơn vào ban đêm. Người bị sán chó cũng hay bị ngứa hậu môn.

3.9. Đau bụng kèm buồn nôn và nôn

Giun, sán có thể làm gián đoạn chức năng của các ống trong thành ruột. Khi ruột bị tắc nghẽn sẽ khiến bạn bị đau bụng tùy cấp độ từ nhẹ đến nặng. Điều này cũng khiến bạn cảm thấy buồn nôn và nôn nhiều bất thường. Vị trí đau bụng do bệnh sán chó thường là ở phần trên dạ dày.

3.10. Khó ngủ hoặc tâm trạng thất thường

Người bị bệnh sán chó thường thấy mình khó đi vào giấc ngủ hoặc chỉ ngủ chập chờn, hay tỉnh giấc giữa đêm. Tình trạng này phổ biến hơn ở những người bị ấu trùng giun di trú đến não. Lúc này, chúng làm rối loạn chức năng hoạt động bình thường của não. Đây cũng là lý do của sự thay đổi tâm trạng thất thường. Dù bạn vừa mới vui vẻ trước đó nhưng cũng có thể chuyển ngay sang trạng thái cáu gắt.

Những biểu hiện bài viết đưa ra trên đây có thể cảnh báo bạn đang gặp phải các triệu chứng của bệnh sán chó. Tuy nhiên, những biểu hiện này cũng có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác hoặc liên quan đến tình trạng sức khỏe khác. Khi bạn cảm thấy lo lắng về một tình trạng bất thường nào đó, hãy đến các bệnh viện gần nhất để được thăm khám hoặc hỏi ý kiến của các chuyên gia y tế. Bằng kiến thức chuyên môn và các biện pháp y tế liên quan, các bác sĩ sẽ giúp bạn có được chẩn đoán chính xác nhất.